💡 ทำไมออกกำลังกาย บางครั้งจู่ๆ ก็ปวดท้อง?

บางทีจุกจนออกต่อไม่ได้เลย

.

เคยมั้ยคะ วิ่งได้ครึ่งทาง หรือว่ายน้ำเพลิน ๆ แล้วอยู่ดี ๆ ก็มีอาการปวดท้องจี๊ดๆ ที่ท้องด้านข้างหรือใต้ชายโครง เหมือนมีอะไรแทงอยู่ บางทีก็จุกไปเลย

อาการนี้มีชื่อทางการว่า

Exercise-Related Transient Abdominal Pain (ETAP)

⸻

🔍 แล้วกลไกมันเกิดจากอะไร?

บอกเลยค่ะว่ามีหลายกลไก

ถ้าเข้าใจ จะได้พยายามเลี่ยงๆ ได้

.

1. เยื่อบุช่องท้องโดนเสียดสี

(Irritation of the parietal peritoneum)

▪️เวลาเราวิ่งหรือหมุนตัวซ้ำ ๆ มันอาจเกิดการเสียดสีระหว่างเยื่อบุช่องท้องกับอวัยวะภายใน

▪️ถ้ากระเพาะหรือลำไส้ขยายตัวอยู่ (เช่น เพิ่งกินอาหารมา) แรงเสียดสีจะมากขึ้น → ทำให้เกิดอาการปวดแปล๊บชัดเจน

▪️มักเกิดในกีฬาที่ตัวหมุนหรือกระแทกซ้ำ ๆ เช่น วิ่ง เล่นม้า ว่ายน้ำ

.

2. เอ็นที่ยึดอวัยวะภายในโดนยืด

(Mechanical stress on visceral ligaments)

▪️อวัยวะอย่างตับและกระเพาะมีเอ็นยึดกับกระบังลม

▪️การกระแทกซ้ำ ๆ (เช่น วิ่งหรือเล่นม้า) บวกกับท้องที่มีน้ำหนักเพิ่มจากอาหาร/น้ำ → เอ็นถูกดึงและระคายเคืองจนปวด

.

3. เส้นประสาทระหว่างซี่โครงถูกกดหรือระคายเคือง

(Neurogenic pain)

▪️บางครั้งการก้ม-เงยหรือแรงกระแทกซ้ำ ๆ ทำให้เส้นประสาทช่วงอก-เอว (T8–T12) ถูกกด → ปวดท้องแบบเฉียบพลัน

▪️ท่าทาง (posture) ไม่ดี เช่น หลังค่อม ก็เพิ่มความเสี่ยง

.

4. ผลจากเครื่องดื่มความเข้มข้นสูง

▪️ดื่มน้ำเกลือแร่หรือเครื่องดื่มหวานจัดในปริมาณเยอะไป โดยเฉพาะในเวลาอันสั้น → น้ำเคลื่อนที่ถึงลำไส้เล็กส่วนต้น → กระตุ้นเซนเซอร์วัดความเข้มข้น → ส่งสัญญาณผ่านร่างแหประสาทที่ผนัง (ENS) → ชะลอการบีบตัวของกระเพาะ → น้ำที่เหลือถูกเบรกทันที ค้างในกระเพาะนานขึ้น → กระเพาะขยายตัวได้นาน เพิ่มความรุนแรงกลไก 1 และ 2

⸻

🏃‍♀️ มักเจอในการออกกำลังกาย/กีฬาแบบไหน

• พบบ่อยมาก: วิ่ง, เล่นม้า, ว่ายน้ำ - เพราะช่องท้องมี movement เยอะ

• พบน้อยกว่า: ปั่นจักรยาน

⸻

📌 สรุป

• ETAP เป็นอาการปวดท้องเฉียบพลันระหว่างออกกำลังกาย เกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน

• กลไก: การเสียดสี/ดึงรั้งของเนื้อเยื่อภายใน โดยมีตัวกระตุ้นคือการเคลื่อนไหวซ้ำ ๆ ในท่าตัวเหยียด บวกกับท้องที่มีอาหาร/น้ำมาก

⸻

💬 ภาวะนี้ไม่ได้เป็นทุกคน ในคนที่เป็นบ่อย และขวางการออกกำลังกายมาก ให้พยายามเลี่ยงๆ ตัวกระตุ้นค่ะ

✅ เว้นอย่างน้อย 2 ชม. หลังมื้อใหญ่ก่อนออกกำลังกาย

✅ เลี่ยงดื่มเครื่องดื่มหวานจัดหรือเกลือแร่เข้มข้นมากก่อนเริ่ม

✅ ฝึกกล้ามเนื้อแกนกลาง (core strength) ให้แข็งแรง เพื่อพยุงอวัยวะให้มั่นคง

✅ รักษาท่าทาง (posture) ให้หลังและทรวงอกอยู่ในแนวตรง

✅ ถ้าเกิดอาการระหว่างเล่น: ลองก้มตัวเล็กน้อยหรือกดจุดปวดเพื่อบรรเทา

⸻

ภาวะนี้ไม่อันตราย แต่เป็นแล้วบางทีทรมาน มันออกต่อไม่ได้ นี่แหละประเด็น อุตส่าห์เข็นตัวเองมาออกกำลังกายได้ซักที ดันปวดท้อง ปัดโธ่

Cr:Tensia